"Oos Naer 47" (jaargang 13, nr. 47, maart 2011)

Op de voorkant van uitgave nr.47 staat een foto van de Postduivenvereniging 'Tot Ziens' bij gelegenheid van het 50-jarig bestaan in 1985. Onlangs vierde de Duivenclub haar 75-jarig bestaan in het eigen lokaal. Deze foto is onder meer geplaatst, omdat de heemkundevereniging 'Oos Naer' al enkele jaren op een plezierige wijze mede- gebruik mag maken van het duivenlokaal aan het Kloosterpad.

"Asj d'r èns wiltj loestere" (de redactie)

In 'Asj d'r èns wiltj loestere' geeft de redactie kort aan welke artikelen er in dit nummer aan bod komen. In deze eerste uitgave van 2011 zijn naast de 'vaste rubrieken', zoals: 'Oos Noets', '100 jaar geleden', 'Zo'n eeuw geleden geboren', enkele andere heel interessante artikelen te lezen, die op deze pagina terug te vinden zijn. In dit nummer 47 staat sinds langere tijd weer eens een artikeltje in het 'Naers'. Naast het steeds terugkerende 'Asjd'r èns wiltj loestere' vinden we een verhaal van Lei van Gansewinkel over de 'Buurtpöt of waterbrón op Kinkefe'. Leuk om weer eens onze eigen streektaal terug te zien in dit artikel. Een heel interessant stuk is het verhaal over 'Schout Jacob Waegemans', die in de kerkelijke ban geslagen was. Zef Coenen, gastschrijver, vertelt over de perikelen met de pastoor van Neer.

"Oos Noets, juni 1950" (redactie door Tjeu Hermans)

De redactie van 'Oos Noets' had te maken met het feit, dat het 'blaadje' niet of laat ontvangen was. Het bleek dat drukwerken meermalen verloren gingen. De niet-gelezen blaadjes zouden de mannen in Indië bij thuiskomst dan nog kunnen lezen. Harrie Theelen (Har van Sjaen) en H. Janssen (zie foto) waren de mannen die op terugweg naar huis waren. Nu moesten er nog zeven terugkomen. Als alles meezat, zouden de overgebleven Neerenaren over een maand of drie terug kunnen zijn in Neer. In deze uitgave werd ook weer een overzicht meegegeven aan de jongens in Indië van geboorten, overlijdens en huwelijken in Neer.

Het belangrijke nieuws was het huwelijk van Sjra Theelen met Mia Smets uit Maasniel. Sjra deed veel werk om maandelijks het 'Noets' bij de jongens in Indië te krijgen. Verder had de redactie deze keer niet zo veel nieuws kunnen verzamelen. Misschien dat het kwam door de drukte van het seizoen: aspergetijd, hooitijd en schoffeltijd. Toch staan er enkele nieuwsfeiten genoemd: teruggekeerde jongens uit Indië die met de zangvereniging en 'Muziekverein Tuddern' (Neerse vriendenclub) werden binnengehaald, uitstapje van het kerkkoor naar Rotterdam en Den Haag, het traditionele koningschieten en ander schuttersnieuws, de Sacramentsprocessie, maar de sport werd belicht. Deze uitgave van 'Oos Noets' eindigt met deel 7 (slot) van 'Wereldstad zonder vergunning', geschreven door Eemes Anges. Verantwoording: Het hartontroerende drama van X en Y, de rijksrechercheurs, die in Neer een klandestiene wereldstad meenden te ontdekken, spoedt onverwacht ten einde. Na een hoogst avontuurlijke tocht langs de Maas zijn de heren op een plaats gekomen waar de wereld gevoeglijk met gazetten zou kunnen worden toegeplakt. En daar staan ze nu, niet eens meer als haar verkleed, gezien de scheuren in hun broek en de beide koeienflaters. Natuurlijk hadden onze vrienden nog een bezoek kunnen brengen aan Buggenum. Een tocht door distels, brandnetels en prikkeldraad maakt de mens echter hongerig en het zou psychologisch niet juist zijn de hongerigen slechts met koek die maar aan een kant is gebakken, te verzadigen. Bovendien is het nu 'vort ougst' en dan ontbreekt schrijver ten ene male de tijd om naast de 'zicht' ook de pen in de hand te nemen. Het zal intussen al een heel werk zijn om nu de eindjes op een fatsoenlijke manier aan elkaar te knopen.

Als slotstukje van dit nummer worden nog 'enkele indrukkenover de Rome-reis van Jong Nederland' beschreven.

"Buurtpöt of waterbrón op Kienkefe (Kinkhoven)" (door Lei van Gansewinkel, redaktie Tjeu Hermans)

In 1712 is deze put gegraven en opgebouwd met mergelblokken en veldbrandbakstenen. Deze put is gebruikt van 1712 tot 1950. Het was tevens een plaats waar de mensen uit de buurt samenkwamen en hun nieuwtjes uitwisselden. Lei van Gansewinkel beschrijft in het Naers waar de put heeft gelegen. In de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw kregen bijna alle bewoners van Kinkhoven hun eigen put.

In 1965 met de ruilverkaveling kreeg Lei van Gansewinkel de tuin en de put toegewezen. De tuin lag wat te hoog en bij het afgraven van de tuin kwam Lei de steen met het jaartal 1712 tegen. Plaats waar de put op Kinkhoven heeft gelegen; de zwarte stippels geven dit aan.

"Schout Jacob Waegemans in de kerkeljke ban geslagen" (door Zef Coenen)

Jacob Waegemans, zoon van Seger Waegemans en Geurtien Janssen, wordt geboren te Neer in 1679. Hij ging studeren aan de universiteit en keerde terug naar Neer. In 1706 wordt hij benoemd tot plaatsvervangend secretaris van het Graafschap Horn. In 1709 werd hij schout van Neer. Er volgden diverse benoemingen, waardoor hij steeds meer macht en fortuin verwerft. Hij wordt in Neer gezien als een een belangrijk persoon. Zijn broer en halfbroers komen in conflict met pastoor Christiaan Hamonts vanwege achterstallige betalingen. Jacob houdt zich niet aan de kerkelijke wetten. De pastoor roept de hulp in van de prins-bisschop van Luik.Jacob toont berouw en wil zich aan de regels van de Kerk houden. De ban wordt opgeheven. Opmerkelijk is, dat pastoor Hamonts doopgetuige is namens Gerardus Assuerus baron de Horion bij de geboorte van het eerste kind van Jacob in 1719. De verstandhouding van beiden moet toen niet al te best zijn geweest. Een interessant artikel, heel erg de moeite waard om te lezen!

"100 jaar geleden" (deel 7) (door Jos Geraets)

In dit artikel in de serie "100 jaar geleden" (1910) worden beschrijvingen gegeven van gebeurtenissen die honderd jaar geleden in Neer hebben plaatsgevonden. De gegevens hiervoor zijn veelal ontleend aan het 'oud archief' van de voormalige gemeente Neer en aan kranten uit die tijd. Soms wordt in een beschrijving verwezen naar een adres in het boek "Van Naer Haer" door middel van de letters 'VNH'.In dit artikel, dat geheel gewijd is aan de Aartsbroederschap van de Heilige Familie in Neer in 1911. Een groot deel van de Neerse mannen en jongelingen werd lid en aanhoorde voortaan op zondagmiddag na het lof een preek van de kapelaan. De Aartsbroederschap van de H. Familie was een lekenorde binnen de Rooms-Katholieke Kerk, die in 1844 in Luik opgericht werd door de in Venlo geboren luitenant Henri Belletable. Geïnspireerd door de 12 apostelen organiseerde hij groepen van telkens 12 leken. Zij kwamen bij elkaar om samen te bidden en dronkenschap en losbandigheid af te zweren. In 1847 werd bij pauselijk decreet de Aartsbroederschap bevestigd. In de jaren '60 is de orde verdwenen. Dit artikel geeft een duidelijk beeld hoe de Neerse afdeling van de Heilige Familie heeft gefunctioneerd. Martinus Kuijpers, Leuve Merte, woonde op de Drees. Hij was onderperfect van sectie 7 (Drees en Venne) met als patroonheilige Henricus (15 juli).(Wanneer u het artikel leest, begrijpt u wat die secties inhouden, welke patroonheilige elke sectie had, wie de prefect en wie de onderperfect was.)

"Zo'n eeuw geleden geboren" (door Leon Teepen)

In deze aflevering wordt het leven van Peter Johannus Peeters (Piet oet 't Fort) 1897-1963 belicht. In deze aflevering leren we Piet Peeters kennen, die in Neer vooral bekend werd als wethouder, maar ook als iemand die in Neer de ruilverkaveling in beeld bracht. Piet verloor op 4-jarige leeftijd zijn vader. Moeder, Neelke Sijben, en haar kinderen namen enkele jaren later hun intrek in een nieuw huis aan de Rieterweg. Om het werk op de boerderij nog te leren ging Piet werken op hoeve 'Casterius' in Roggel bij zijn oudste zus Gon. Piet trouwde in 1928 met Johanna Christina Coenen uit Roggel. Zij kregen drie kinderen. Johanna overleed in 1935, na 7 jaar huwelijk. Moeder Neelke was zeer bezorgd om Piet.

In  1939 werd Piet na gemeenteraadsverkiezingen benoemd tot lid van de gemeenteraad. In 1945 volgde de benoeming tot wethouder en hij zou dat 13 jaar lang blijven. Zijn grootste verdienstenlagen in de ontwikkeling van de gemeente m.b.t. de ruilverkaveling. In Neer zou hij een belangrijke rol spelen als lid van de plaatselijke ruilverkavelingscommissie. Het zou tot 1958 duren, voordat in Neer een aanzet tot ruilverkaveling werd gegeven op initiatief van de toenmalige Cultuurtechnische Dienst: het Landbouweconomisch Instituut. De aanleg van de Boererijweg in Neer was het concrete begin van de ruilverkaveling in Neer. Het was voor Midden-Limburg een groots project, dat als voorbeeld heeft gediend voor de ruilverkaveling in Midden-Limburg en zelfs daarbuiten.(vijfde van links burgemeester J. Vennekens, rechts daarnaast Piet Peeters, Harrie Boonen, Hobes uit Roggel, Toon Willems (Toeane Hannes).