Op de voorkant van uitgave nr.42 staat een advertentie uit de Maas- en Roerbode van 15 juli 1882 van de Neerse klokkenmaker Hendrik Vestjens.

In 'Asj d'r èns wiltj loestere' geeft de redactie kort aan welke artikelen er in dit nummer aan bod komen. Er staan weer de gebruikelijke artikelen in, zoals 'Oos Noets', '100 jaar geleden', 'Wie weet: wie, wat, waar en wanneer' en 'Uit Neerse bodem' (archeologie). Daarnaast zijn er twee artikelen: over de Neerse klokkenmaker Hendrik Vestjens en hoe de Kwirbrug in Neer tijdens de Tweede Wereldoorlog gespaard bleef.

Neer kende einde 19de / begin 20ste eeuw een echte klokkenmaker. Hij repareerde niet alleen horloges en klokken van de inwoners van Neer en omgeving, maar leverde ook nieuwe. Ook zat de reparatie van het Neerse kerktorenuurwerk in zijn werkpakket. Die Neerse horlogemaker was Hendrikus Hubertus Vestjens, in 1852 geboren op de Bergestraat te Neer als zoon van Jean Vestjens (kuiper en nachtwaker) en Petronel Sillekens. Waar Hendrik zijn kennis over uurwerken heeft opgedaan, is niet duidelijk. Waarschijnlijk is dat gebeurd tussen zijn 14de en 20ste levensjaar. Toen hij veertien was, vertrok hij vanuit Neer naar Kessel en zes jaar later kwam hij vanuit Beesel weer terug naar het ouderlijk huis. Ook over zijn bezigheden in Neer is in de archieven slechts weinig te vinden. De meeste informatie is te vinden in de kranten en wel in de advertenties die Hendrik daarin plaatste. In dit artikel vormt niet de tekst de hoofdmoot, maar de advertenties vormen nu de rode draad in dit verhaal.

Voor veel lezers van Oos Naer zal het onbekend zijn dat er al in de Préhistorie glas werd gebruikt. De oudste glasvondsten in Nederland dateren uit de 8ste eeuw voor Christus. Het betreft kralen uit een vrouwengraf, gevonden in de provincie Drenthe. De eerste eeuwen na deze oudste glasvondst blijft glas een zeldzame verschijning. Pas in de late IJzertijd (450 na Christus) zal hier verandering in komen. De glasvondsten uit de late IJzertijd worden gerekend tot de La Tène-cultuur. La Tène is de aanduiding voor een Keltische cultuur ten Noorden van de Alpen. Het is genoemd naar de vindplaats La Tène, een dorp aan het meer van Neuchâtel in Zwitserland.

De schrijver van dit artikel vertelt hoe hij als jonge jongen samen met zijn vriendje zag hoe Duitse soldaten in de Kwir bommen legden in de duiker waarover de Napoleonsweg liep. De nieuwsgierigheid van de jongens was zo groot, dat ze het gevaar enigszins onderschatte. Als 'kleine saboteurs' gooiden de jongens spijkers op de weg in de hoop dat Duitse auto's er hun banden op stuk zouden rijden. De 'grote saboteur' was erbij toen hij vernam dat de Duitsers van wacht zouden wisselen. Omdat ze de niet wilden wachten tot de nieuwe wacht zou arriveren, vertrokken de Duitsers. De saboteur zag zijn kans schoon om zijn plan om de Kwirbrug te sparen ook uit te voeren. De kabel van de ontsteking werd doorgeknipt en omgebogen weer op zijn plaats gedaan. De nieuwe wacht kwam terug, maar men kon geen brug herkennen (er was geen leuning en het was te donker om te zien waar nou die brug moest liggen). Uiteindelijk reden de Duitsers naar de Witte Brug, een kilometer verderop. Die was wel herkenbaar. Zo gebeurde het dat in november 1944 de kerktoren, de brug over het kanaal bij Silvrants op de Waye en de Witte Brug daadwerkelijk werden opgeblazen. De Kwirbrug is eigenlijk geen normale brug maar een ongeveer 10 meter dik zanddek met een 'duiker' er onder over het dal van de Keizer, in Neer beter bekend als de Kwirluip. De bovenkant, aan het wegdek, had een tweebaans rijweg met aan weerszijden zandranden waarin grote beukenbomen stonden.

De redactie van het (studenten)blaadje 'Oos Noets' was bedoeld om de mannen in Indië op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in Neer. Zo zouden ze 'zich ontwent gaan voelen' als ze terugkeren in Neer. Het blaadje moest 'een luchtbrug zijn, waarover 'snoeperig voedsel' geparachuteerd wordt, dat in kern degelijke vitaminen bevat voor geestelijk zelfbehoud. DIT IS HET HOOFDDOEL VAN OOS NOETS'. Ook deze keer spreekt de geestelijkheid in naam van kapelaan Jacobs een woordje tot de jongens in Indië. De meimaand wordt bejubeld aan de hand van 'een wandeling door ons dierbaar dorpje vol goede mensen en schoonheid'. Hierbij wordt nog eens stilgestaan bij de Kapel, waar op 8 januari 1945 zeven jonge jongens de dood vonden bij een mijnontploffing. Na een lange tijd herrees de middenstand van Neer met een winkelactie, die op zaterdag 2 april 1949 werd ingezet met een optocht van de fanfare met daarachter de deelnemende winkeliers. De start van de winkelactie vond plaats in de zaal van Toon. De perikelen rondom het OLS in 1949, waarbij Neer gewonnen leek te hebben, worden beschreven. Uiteindelijk mocht Heythuysen het OLS organiseren. In ieder geval kregen de jongens in Indië verder nog veel nieuws te lezen over de situatie in Neer. Er volgt nog een 'filosofisch' stukje over "de voetbal in het dagelijks leven". Daarbij werd de bal in eerste instantie vergeleken met een handgranaat. De mogelijkheden van de bal blijken vele malen groter te zijn dan het eigenlijke 'projectiel'.Als laatste korte bericht werd de oprichting van een paar handboogschutterijen bekend gemaakt, Robin Hood en Het Kwirdal. Op pinksterzondag openden beide verenigingen hun banen, respectievelijk bij café Toon en bij café Joosten aan de Rijksweg. Het zestal op het OLS te Wessem in 1948.

In dit artikel in de serie "100 jaar geleden" (1909) worden beschrijvingen gegeven van gebeurtenissen die honderd jaar geleden in Neer hebben plaatsgevonden. De gegevens hiervoor zijn veelal ontleend aan het 'oud archief' van de voormalige gemeente Neer en aan kranten uit die tijd. Soms wordt in een beschrijving verwezen naar een adres in het boek "Van Naer Haer" door middel van de letters 'VNH'. In dit tweede deel wordt beschreven hoe twee café's, bij Conrardus Janssen (Keunke) en bij Antoon Naus (Andriese Täön), beiden wonende aan de Rijksweg, vergunning kregen voor 'verkoop van alcoholhoudende drank anderen dan sterken drank voor gebruik ter plaatse'. Destijds schenen er al zoveel café's te zijn, dat de gemeente het al bij de wet vastgestelde maximum had bereikt.Smederij van Rens kreeg vergunning voor een stoommachine. Hij vertrok echter in 1920 naar Haelen. Albert Lemmen trok toen in het pand. Neer kreeg in 1909 een kapelaan, Gerard Willem Willems, geboren in Horst in 1881. Hij kwam uit Vlodrop en nam zijn intrek in de Kapelanie. Hij zou niet lang in Neer blijven. In 1910 werd hij benoemd in Ospel. Daar overleed hij op 33-jarige leeftijd na problemen te hebben gehad met zijn gezondheid.

Wethouder Theodorus Theelen (Dorus) werd weer als lid herkozen in de 'Commissie tot wwring van Schoolverzuim', een commissie die in 1901 in het leven was geroepen met het doel schoolverzuim te verminderen. In 1909 vestigde zich Zieberte Sjengske (Johannes Hubertus Geraets, geboren in 1885 op de Hoogstraat) zich als zadelmaker en stofferder aan de Hoogstraat. Vermoedelijk was hij al een jaartje eerder begonnen, want Sjengske adverteerde in de krant al in 1908 met 'Mr. Zadelmaker en Stoffeerder'.In 1909 was er een wisseling bij de postbode/besteller in Neer. Peter Joannes Soentjes nam ontslag in Neer en vertrok met zijn gezin naar Heel. Hij werd opgevolgd door Henricus Hubertus (Handrie) Beurskens.

Machinefabriek Willem Op 't Root werd in juni 1909 bekroond met een 'Eere-Diploma' tijdens de landbouwtentoonstelling te Roermond. Prins Hendrik bezocht deze tentoonstelling en werd daar geestdriftig ontvangen. De bond was actief sinds 1900 en organiseerde deze eerste algemene landbouwtentoonstelling van de Limburgse Landbouwbond. Op 13 januari 1909 vond er een vergadering van de afdeling Neer van de landbouwbond plaats en pastoor Litjens vierde zijn 25-jarig priesterjubileum. Eind februari 1909 vond de jaarvergadering plaats van de afdeling Neer van het Limburgs Ondersteuningsfonds. Het fonds ondersteunde mensen, die door ziekte of ongeval hun werk niet konden verrichten. Door een kleine wekelijke bijdrage was men tevens verzekerd. De gemeenteraad besloot op 11 maart 1909 tot de aanleg van een kiezelweg Brumholt-Roggel, nadat bewoners van de gehuchten Brumholt, Vlaas, Drees en Kruisstraat in een brief het gemeentebestuur van Neer hadden gewezen op de 'onhoudbare toestand' van de huidige verbindingsweg met Roggel. Het zou echter nog tot 1915 duren, voordat de kiezelweg gerealiseerd werd!

Het aantal leden van de Stoomzuivelfabriek Sint Martinus in Neer nam sterk toe door toetreding van een groot aantal leden uit Buggenum, Haelen, Nunhem, Roggel en Kessel. De productie van boter groeide naar meer dan 100.000 kg. met een opbrengst van ruim 131.000 gulden. Op 1 augustus 1909 behaalde tijdens het OLS te Echt het drietal schutters van Oranje Schutterij de eerste prijs en mocht Neer op 6 juni 1910 het OLS organiseren. Tevens zou dan de dag herdacht worden waarop vóór 25 jaren het eerste schuttersfeest in Neer plaats vond.In de Fuus wordt het inpakken van de geproduceerde boter gecontroleerd door Gerardus Simons (Bótter Graadje)          (foto archief Jos Geraets) Op 9 oktober 1909 werd op een vrij ongebruikelijke manier een bericht van ondertrouw geplaatst in de Maas- en Roerbode van Josephine Hermans uit Neer en Piet Eggels uit Buggenum. Alleen bij beter gesitueerden gebeurde dat wel een enkele keer.Dat beugelen in 1909 in Neer een favoriete bezigheid van jong en oud was, blijkt wel uit de vele advertenties voor prijsbeugelen voor liefhebbers. Ook het prijsvogelschieten bij vier schuttersgilden in de "Kapelskoel" was een jaarlijks terugkeren evenement. Tenslotte organiseerde de fanfare De Eendracht een solistenwedstrijd in de 'fanfarezaal' aan de Rijksweg bij hotel De Lindeboom.

Een nieuwe opgave...Wie herkent hier de namen van deze 'voetbalhelden'? Reacties aan het redactieadres:redactie.oosnaer@home.nl