Zaterdag 15 december j.l. is nummer 10 van ons periodiek verschenen. Op deze pagina zal weer een samenvatting worden weergegegeven van deze nieuwe uitgave.

De in duo-tone afgedrukte kaart is een gedeelte van een "Tranchot" kaart uit het begin van de 19de eeuw.
Het wapen van Neer, dat de vereniging als logo heeft, komt prominent naar voren.

Ook deze keer kwamen er reacties op ons vorige nummer.
Het waren reacties of aanvullende gegevens van artikelen, die in nummer 9 zijn verschenen.
De redactie is blij, dat lezers willen reageren op feiten, die misschien van hun kant een juister beeld geven van het geschrevene.
We vragen de lezers om dit te blijven doen.
Tevens wenst de redactie alle lezers gezellige kerstdagen en een voorspoedig nieuwjaar in goede gezondheid.

Leon Lenders beschrijft in dit artikel een zegelstempel, die in het voorjaar van 1986 werd gevonden op een akker nabij het voormalig klooster Keizerbosch.
Het stempel behoorde toe aan Stephanus Aquarius.
De familie Aquarius bekleedde in het verleden belangrijke functies in de Neerse gemeenschap.
Zegelstempels werden gebruikt om de echtheid van een document of brief te garanderen.
Deze stempel was gemaakt van koper; het stempel zelf is waarschijnlijk van brons. Vermoedelijk is deze stempel van begin 17e eeuw.
In dit artikel wordt verder de geschiedenis van Stephanus Aquarius verteld.

In dit artikel wordt het testament van Mechel Berghs beschreven.
In het testament wordt verteld, dat Mechel Berghs op 20 juni 1760 door vice-pastoor Sebastiaan Stiels, in het bijzijn van twee getuigen, haar testament laat opmaken te Brumholt in het huis van haar vader. Ze ligt ziek te bed, maar is wel helder van geest.
Naast geldbedragen aan de kerk van Luik en aan haar stiefmoeder (tweede vrouw van haar vader Andreas) gaf ze alle roerende goederen aan haar stiefmoeder als dank voor de bewezen trouwe diensten en nog te bewijzen diensten tot aan haar dood.
Haar zus Marie en haar halfzus Catharien laat Mechel ieder de helft van het erfdeel na, dat ze bij de dood van haar oom Renier Sillen heeft gekregen.
Mechel (Mechtildis) Berghs werd geboren te Neer in 1734 en overleed ongehuwd te Neer op 17 juli 1760, 26 jaar oud, een maand na het opmaken van haar testament.

Eind 1944 moesten in verband met oorlogshandelingen veel Neerenaren evacueren en zodoende de Kerst in den vreemde vieren. Van de kerstviering in Weert is het "programmablad" bewaard gebleven.

In dit artikel wordt door Jos Geraets beschreven hoe Neer in november werd bevrijd.
Veel Neerenaren, die ten oosten van de Rijksweg (thans Napoleonsweg) woonden, moesten evacueren vanwege granaatvuur, omdat Neer nog in de frontlinie lag.
Veel Neerenaren kwamen in Weert terecht, waar voor hen een kerstprogramma werd opgesteld.
Dit papiertje is de enige tastbare herinnering die de mensen destijds rest van de evacuatietijd in Weert.

Programma Kerstviering 1944 voor de Neerse evacués

In het vorig nummer van "Oos Naer" stond reeds een artikel over een voetveer over de Maas.
De gemeente Neer wilde echter meer en probeerde een pontveer aan te schaffen voor de oversteek van de Maas.
De financiën zouden echter een onoverkomelijk probleem worden.
In dit artikel van Jos Geraets wordt de hele "geschiedenis" van het pontveer duidelijk beschreven. Pogingen in 1868, 1871, 1904, 1910 en in 1921 bleven zonder resultaat.
Uiteindelijk heeft Neer toch voor één dag een pontveer gekregen bij gelegenheid van het Oud-Limburgs schuttersfeest in 1957 te Beesel.

Jammer genoeg kregen we op beide foto's hiernaast geen reactie.
Beide dames woonden waarschijnlijk in de buurt Kinkhoven en waren hun ouders misschien niet in Neer geboren.
We weten ook niet wanneer (precies) ze in Neer gewoond hebben en of ze er gestorven zijn.

Op de foto hiernaast staat een aantal schutters en hun supporters.
De foto is gemaakt bij gelegenheid van het Oud-Limburgs Schuttersfeest in 1948 te Santfort onder Thorn-Ittervoort.

Wie weet wie wie is?
Oplossingen graag naar de redactie.

In dit artikel wordt stilgestaan bij Sjaen vanne Vlaos, Eugène Johanees Peter Hubertus Theelen (1893-1960). Sjaen werd geboren op 22 maart 1893 op de Vlaas te Neer. Hij kwam uit een gezin van tien kinderen. Van zijn jeugd is niet zoveel bekend. Hij bezocht de lagere school in Neer en daarna moest hij (zoals velen) thuis mee helpen de kost te verdienen. In zijn militaire diensttijd was hij bij de huzaren ingedeeld net als zijn broer "Kuuke-"Driek. Daarna oefende hij samen met zijn broer Driek het beroep van huisslager, kuikenbroeder en veehandelaar uit. Sjaen trouwde voor de eerste keer met Willemina (Miena) Hendrika Naus uit Kessel. Hiernaast staan Sjaen en zijn tweede vrouw An, beter bekend als "Mam van Sjaen".

Zij gingen van de Vlaas naar Brumhold wonen, waar Driek een boerderij had. Miena overleed één dag na de geboorte van hun tweede kind op 28-jarige leeftijd. Sjaen hertrouwde op 9 november 1925 met de zus van Miena, An genaamd.
Het gezin Theelen-Naus telde in totaal 14 kinderen (6 meisjes en 7 jongens; één jongen uit het eerste huwelijk werd slechts acht dagen oud). In 1927 verhuisde de familie "Sjaen" naar de Napoleonsweg, waar een slagerij en café werd begonnen.
In de slagerij werkte ook een knecht, Sef Ottenheim (Groeate-Sef) uit Roermond mee."Mam" runde het café, dat heden ten dage nog steeds bekend staat als "Sjaen".
In dit artikel wordt nog verder ingegaan op de familie Sjaen, vooral Sjaen zelf, als handelaar, slager, café-eigenaar, jager, schut én verteller.

In dit laatste deel vertelt Baer over zijn belevenissen in Duitsland; zijn vlucht uit het gevangenkamp, een rusteloze nacht in een lijkenhuisje, de pijnlijke verhoren door de SS.
De vernedering door de Duitse SS-militairen beschrijft Baer in alle details. De periode, dat hij gevangen zat in de buurt van Braunschweig, heeft bij hem een traumatische ervaring achtergelaten. Een kampgenoot van Poolse afkomst werd zonder pardon doodgeschoten; Baer moest het dode lichaam in een kist doen, maar dat lukte niet, zoals hij gedacht had. De "beul", die de Pool een nekschot had gegeven, deed op grove wijze voor hoe het lichaam wel in de kist paste. Met deze laatste beschrijving eindigde Baer abrupt zijn verhalen. Wegens ziekte is hij daar niet meer aan toe gekomen.
Met Baer zijn op 8 oktober 1944 nog 44 Neerse mannen door de Duitsters weggevoerd.
In deze uitgave van "Oos Naer" staat de lijst met 45 mannen achteraan het artikel van Baer Hansen. De redactie zou graag in contact komen met mensen, die hun belevenissen nog kunnen vertellen of wiens belevenissen eventueel zijn opgetekend.

In de vorige uitgaven hebben we het gehad over de registers van de burgerlijke stand, gerelateerd aan geboorte, huwelijk en overlijden. Daarbij zijn de verschillende geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten besproken. Een handig hulpmiddel bij het opzoeken van die akten zijn de "jaarlijks en tienjaarlijkse tafels", klappers genoemd, waarover in dit artikel enige uitleg wordt gegeven.

Jaarlijkse tafels zijn overzichten van de in dat jaar geboren, gehuwde of overleden personen, vermeld in de registers van de burgerlijke stand.
Tienjaarlijkse tafels zijn dezelfde overzichte, maar dan telkens voor een periode van tien jaar.

Het inzien van deze klappers is mogelijk bij de burgerlijke stand van de gemeente en bij het Rijksarchief van de betreffende provincie.
In het Rijksarchief staan de huwelijksklappers van Limburg van ongeveer 1800 tot 1900; zo ook de overlijdensklappers van dezelfde periode.