"Oos Naer 37" (jaargang 10, nr. 37, september 2008)

Op de voorkant van uitgave nr.37 staat een foto van onze helden van schutterij St. Sebastianus (de Aoj Sjötte) in actie tijdens het OLS 2008 in Opoeteren (België).

v.l.n.r.:
Met paraplu Thijs aan den Boom, onder de buks Roy Wagemans en buksmeester Joop Thommassen.

"Asj d'r èns wiltj loestere" (de redactie)

Natuurlijk feliciteert Oos Naer schutterij St. Sebastianus (Aoj Sjötte) van harte met het behaalde succes. Jo Beeren, voorzitter van de schutterij, maar ook voorzitter van Oos Naer én tevens redactielid van ons periodiek zei in de redactievergadering van 7 juli jl. dat hij "d'n Um" mee naar Neer zou brengen. Hij heeft woord gehouden. De prestatie van de Bösse Sjötte met een zesde plaats mogen er ook zeker zijn. De redactie is heel erg blij dat Paula Knops-Theelen enkele nummers van Oos Noets (1948 en 1949) boven water heeft gekregen. De redactie wist niet eens dat die er waren. We kunnen hiermee nog een tijdje Oos Naer voorzien van leuke en tijdsgebonden leesstof over de jaren 1948-1950. Deze uitgave is de laatste in A5-formaat. De redactie is al bezig met het volgende nummer, dat in A4-formaat zal verschijnen. Bij de volgende uitgave kunt u dan vernemen hoe u de nummers 19 t/m 37 weer kunt laten inbinden. In de bibliotheek van Neer is vanaf 13 september jl. een kleine tentoonstelling ingericht over de attributen van de Jong Sjötte. Deze tentoonstelling is een half jaar te bezichtigen tijdens de openingstijden van de bieb. In Helden-dorp is vanaf zondag 28 september 2008 het Streekmuseum 't Land van Peel en Maas geopend in het verbouwde en gemoderniseerde oude klooster. Heemkundevereniging Oos Naer heeft daar een "Neerse heemkamer" ingericht. Het is de moeite waard om eens een bezoek te brengen aan dit streekmuseum.

"Boortorens in Neer en omgeving" (Jan Dorssers)

In de jaren 50 verrezen in Neer en omgeving tijdelijk boortorens, zo begint Jan Dorssers zijn persoonlijke verhaal over die tijd, waarin hij als aannemer betrokken was bij deze onderneming. In juni 1953 kwamen ingenieurs van de Staatsmijnen en burgemeester Vennekens op de uitbreidingsbouw van de meisjesschool met Jan praten over zijn medewerking bij de boringen naar grondstoffen. Twee Duitse firma's hadden de opdracht gekregen, maar Jan zou personeel en materiaal ter beschikking moeten stellen. Het bleek een hele organisatie te worden om alles goed geregeld te krijgen o.a. om voor Duitswers kost en inwoning te regelen. Een boring op één locatie zou een half jaar kunnen duren; daarna moest alles weer in de oorspronkelijke staat hersteld worden. Er werd naar kolen geboord, omdat bij vroegere boringen kolenvoorraden waren aangetroffen wel is waar op zo'n 600 tot 900 meter diepte. Op sommige plaatsen zaten de kolen nóg dieper. In dit artikel wordt beschreven hoe die boringen verliepen, waar het materiaal werd opgeslagen, maar ook wordt verteld hoe de Duitse werknemers waren ondergebracht.

In juli 1953 werd de eerste boortoren in Neer geplaatst op de Kappert, op een stuk grond van de familie Van Pol naast de boerderij van de familie Aben.

In dit artikel worden de Neerse mannen genoemd, die tijdens die boringen in loondienst waren bij Jan Dorssers.

Er wordt ook beschreven hoe de werkzaamheden verliepen; van het graven en storten van de fundering tot het plaatsen van de boortoren en boorkelder en het feitelijke boorwerk.

Uiteindelijke resultaten tussen 1953 en 1956 in Midden-Limburg waren minimaal. Exploitatie van de kolen bleek niet rendabel genoeg.

"Ruzies en vechtpartijen te Neer en omgeving in de 18e eeuw" (Zef Coenen) deel 2: 1725-1795

In dit tweede deel vertelt Zef Coenen over de periode van 1725-1795, waarin ruzies en vechtpartijen in Neer en omgeving plaatsvonden. Van aanhangig gemaakte zaken in het eerste kwart van de 18e eeuw zijn betrekkelijk veel fragmenten bewaard gebleven. Anders is het gesteld met de resterende periode in die eeuw. De omvang van archiefstukken is aanmerkelijk kleiner en bovendien verkeert een deel van dit archief in een zo'n slechte staat, dat raadpleging niet verantwoord is. In dit artikel heeft Zef Coenen van een zevental stukken een korte beschrijving kunnen geven.

"Waor gebäördje sterke stökke" (Piet Stemkens)

In dit artikeltje worden "sterke" verhalen over Neerse mensen en/of gebeurtenissen uit het verleden opgehaald. Er zijn genoeg mensen die van die sterke verhalen kennen. Met een glas bier worden ze vaak verteld en met een paar glazen op worden die verhalen steeds "sterker". Piet Stemkens heeft het voortouw genomen; de redactie hoop dat er meer zullen volgen. Wellicht dat we hiermee met een rubriekje kunnen beginnen, zodat we over een paar jaar genoeg verhalen hebben er een boekje van te maken. Eén kort stukje willen we u niet onthouden. ProemtabakVreuger waore d'r väöl die tebak mer ouch extra zwarte rölkes proemdje. Die rölkes gove echt zwarte spies aaf. Katte Ties waas 'ns bie pestoear, mer hae sjaamdje zich väör niks. Pestoear zat väör de zekerheid ein bekske väör Ties neer, mer Ties spiedje edere kieër de angere kantj op. Pestoear haaj 't bekske al ein paar kieër verzatte. Zag Ties: "Nog eine kieër en den spie ich d'r in".

"Neer, vroeger en nu" (Koos Luijten)

Op de foto is links zaal Timmermans (Piet van Toon) te zien, een zaal met onder de vloer een beugelbaan. Links van de zaal ligt het bijbehorende café. Op de hoek links Hoogstraat-Engelmanstraat bevond zich het postkantoor (op de foto nauwelijks zichtbaar). Rechts vooraan zien we het woonhuis van de familie Bergs; het is begin 1995 afgebroken. Daarachter woonde kleermaker en organist Frans van Helden.

Op de hoek op het einde van de straat ligt het woonhuis van Miena Peters (Kloet Miena).

Links op de foto staat het wit geverfde appartementencomplex 'Plaza Nara'. Het dateert uit 2001.

Rechts vooraan is ook een appartementencomplex te zien, gebouwd in 1995. Het bevat in totaal 9 appartementen; het voorste gedeelte telt 3 verdiepingen, het volgende gedeelte 2.

Verderop ligt nieuwbouw uit 1999 met op de begane grond twee winkelunits (staan momenteel leeg) met daarboven 6 appartementen.

Daarachter ligt de huisartsenpraktijk met daarboven weer 2 appartementen.

Op de hoek Kerkplein-Engelmanstraat ligt de praktijk voor fysiotherapie met daarboven 3 appartementen, daterend uit 1990.

"Een financieel conflict tussen twee kerkmeesters en hun pastoor in 1806 in Neer" (Tjeu Hermans)

In het voormalige gemeentearchief van de gemeente Roggel en Neer bevinden zich enkele interessante documenten die betrekking hebben op een conflict tussen de kerkmeesters Theodore en Michel Geenen en hun pastoor Stiels. Het conflict is het gevolg van onduidelijkheid over de besteding van de inkomsten van de parochie. Deze onduidelijkheid bestond reeds vanaf de herinrichting van het parochiebestuur omstreeks 1801 door de Franse autoriteiten en escaleert nu zodanig dat de kerkmeesters hun ontslag indienen. In dit artikel wordt duidelijk hoe alles zich ontwikkelde. Beiden, Theodore en Michel Geenen gaan naar het gemeentehuis voor een verklaring af te leggen en delen burgemeester Nijs mede, dat ze hun functie neerleggen. De burgemeester vraagt dan om raad bij de prefect van het departement Neder-Maas in Maastricht. Het antwoord komt vrij snel via de onder-prefect van Roermond. Opvallend is dat deze specifieke kerkelijke kwestie via de burgerlijke overheid wordt uitgevochten.

"Post voor Jong Nederland in 1953 uit Canada" (Piet en Jos Derikx)

De redactie ontving brieven van Wil Pennings-Winkelmolen, die gericht waren aan Jong Nederland en waarvan haar vader een van de leiders was. De brieven zijn geschreven door Piet en Jos Derikx, zonen van Johannes Anthonius Derikx, ofwel Sjeng van Bukskes Graadje of Mèlk Sjeng. Het gezin Derikx woonde op het huidige adres Bergerstraat 24. Sjeng emigreerde in 1953 met zijn vrouw en dertien kinderen naar Canada. De redactie heeft op enkele punten en komma's de schrijfstijl intact gelaten. Ze geven een goed tijdsbeeld van jongens van een emigrantenfamilie uit een klein dorp als Neer in het verre en grote Canada. Piet was toen 16 en Jos 14 jaar.

Op blz.38 staat deze foto van Schutterij St. Sebastianus, die het OLS 2008 op zaterdag 12 juli jl. in Opoeteren (België). Op de eerste rij de schutters van het winnende zestal en de buksmeester.

"Wie weet: wie, wat, waar en wanneer" (redactie)

Op de foto in 'Oos Naer' (36) was het bruidspaar Riny Remmen en Mien Remmen-Rijs te zien, dat op 25 september 1942 in Neer voor de wet trouwde. Mien groeide op op Gendijk, waar nu de famlie Van Melick woont. Na haar huwelijk verhuisde zij naar Venray. Daar woont ze nu nog. Op 5 juli jl. werd ze 94 jaar. Mien was landbouwhuishoudlerares. Ook gaf zij door het hele land cursussen aan jongeren als voorbereiding op het huwelijk. In Neer is ze ook diverse keren in het K.J.V.-gebouw geweest om een avond te verzorgen voor de jonge generatie. Op de foto stond links (nog net zichtbaar) Els Rijs, het jongste zusje van de bruid. Rechts stond Frans Stroux uit Stramproy, bruidsjonker. Voor deze keer de volgende vragen: Wie herkent de personen op deze foto? Wanneer is de foto gemaakt?

"Spraekwäörd, oetdrökkinge en gezegkdjes" (deel 3) (redactie)

In dit artikeltje komen meer dan 20 spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes voor. Een voorbeeld: Houw hem mer äöver die zwaars! (Geef hem maar een flinke klap!)(zwaars = hard gebakken rand van een stuk spek)

"Naers" (deel 19) (redactie)

In deze uitgave zijn de reacties op de vorige uitgaven verzameld. Op de reeds eerder gepubliceerde Neerse woorden zijn aanvullingen of aanpassingen binnengekomen, die hierin opgenomen zijn met vermelding van eerdere publicaties. Ook is er een aantal nieuwe woorden toegevoegd, dat nog niet eerder in 'Oos Naer' is opgenomen. Tevens is bij een aantal woorden de meervoudsvorm gegeven. Dat is gedaan bij die woorden die in het meervoud een klankverandering krijgen, bijvoorbeeld: "zak" (enkelvoud) naar "zek" (meervoud) of waarbij de sleeptoon in het enkelvoud overgaat naar een stoottoon in het meervoud, bijvoorbeeld: "eine knie-n" (een konijn) naar "twieë knie\n (twee konijnen). We volgen hiermee de aanbevelingen van Veldeke voor de spelling van Limburgse dialecten (ISBN 90-77457-02-X). De tekens "-" voor de sleeptoon en "\" voor de stoottoon worden geplaatst direct na de klinker waarop ze betrekking hebben. Ze worden alleen gebruikt in woordenlijsten of wetenschappelijke artikelen over taal, maar niet in lopend proza.