Woensdag 27 maart j.l. is nummer 11 van ons periodiek verschenen.
Op deze pagina zal weer een samenvatting worden weergegegeven van deze nieuwe uitgave.

De voorkant van nummer 11 toont het klooster St. Jozef te Neer, waar de zusters in 1911 hun intrek namen.
Er was ook langere tijd de lagere school voor de meisjes uit Neer gehuisvest.

Met deze oproep opende de vroegere "dorpsomroeper" Emons-Koeab het afroepen van allerlei mededelingen en dorpsberichten na de 's zondagse hoogmis.
Dat deed hij vanuit het raam van het toenmalige raadhuis.
In navolging van dit vroegere gebruik wil de redactie een rubriek onder die naam openen.
In deze rubriek kunnen enerzijds mededelingen van de redactie en anderzijds vragen, suggesties, ideeën en/of aanbiedingen enz. (op heemkundig gebied!) van lezers aan lezers gepubliceerd worden.

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat fanfare "De Eendracht" werd opgericht. De fanfare organiseert bij dit jubileum een aantal festiviteiten.

Hiernaast staat de fanfare afgebeeld bij een concert.
Waar, wanneer en bij welke gelegenheid is deze foto gemaakt?
Reacties, bij voorkeur schriftelijk, aan het redactie-adres (zie pagina "reacties"!)

In deel 1 "De bevrijding" beschrijft Hugo Levels op een gedetailleerde manier de gebeurtenissen in en rondom Neer in de maand november 1944 aan de hand van dagboeken, ooggetuigenverslagen en documenten van geallieerde soldaten en burgers uit Neer.

Voor Neer begon de maand november 1944 onrustig. Er waren zware gevechten in de Peel, die duidelijk in Neer te horen waren. Begin november 1944 was het slecht weer en er ontstond een tekort aan kolen en voedsel. Half november werden nieuwe Duitse troepen in Neer ondergebracht. Er werd zwaar geschoten en in Neer werden verschillende huizen, bruggetjes en de kerktoren zwaar beschadigd.

Enkele plaatsen in de omgeving van Neer waren half november al bevrijd.
De Vlaas en de Boshei werden op 16 november 1944 bevrijd, maar de dorpskern bleef nog in onzekerheid.
Flinke mortier- en artilleriebeschietingen veroorzaakten veel schade in de dorpskern.
Ook waren er burgerslachtoffers te betreuren.
Vrijdag 17 november zouden Schotse soldaten Neer definitief bezetten en leek de bevrijding een feit; echter vanaf de oostelijke Maasoever schoten de Duitsers met granaten op de Schotten.
Het zou nog dagen onrustig blijven in Neer.
Op 27 november 1944 besloten de Britse autoriteiten (zij waren belast met het burgersbestuur) om de bevolking van Neer ten oosten van de Napoleonsweg te evacueren. Veel inwoners werden met Britse vrachtwagens naar Weert, Baexem, Heythuysen en andere dorpen gebracht.

Op 30 november 1944 bezocht generaal Eisenhower als opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten het bataljonhoofdkwartier bij Ophoven (Roggel). Het hoofdkwartier van de Royal Welch Fusiliers werd in de ochtend bezocht, waarna hij weer terugkeerde naar Weert. In de namiddag werd er een zware artilleriebeschieting uitgevoerd op het Britse hoofdkwartier.

Die dag werd besloten om alle huizen in Neer en omgeving te doorzoeken op aanwezigheid van Duitsers. Er werd echter niets gevonden.
De maand november 1944 liep ten einde; er zouden nog drie zware maanden volgen.

Appolonia wordt aangeroepen bij kiespijn. Ze wordt afgebeeld met een grote tang in haar hand. In de bek van de tang zit een tand geklemd.
Dikwijls wordt ze ook met een boek, het symbool van geleerdheid, afgebeeld.

foto links: Het bouwvallige kapelletje staat links van de schuur, die rechts op de foto staat.

Het kapelletje op Hanssum is rond 1955 bij werkzaamheden aan de Maas door een vrachtwagen zwaar beschadigd. Het is toen helemaal opgeruimd. Er bestaan plannen om de kapel weer te herbouwen.

foto rechts: Het memoriekruis langs de Napoleonsweg.

Wanneer het memoriekruis langs de Napoleonsweg is geplaatst is niet bekend. Waarschijnlijk is het geplaatst ter nagedachtenis van een ernstig (dodelijk) ongeluk op de Napoleonsweg. In 1944 zijn bij dit kruis drie Neerse vrouwen begraven, die door granaatscherven waren gedood.

(beide foto's uit het archief van Tjeu Scheepers)

Dit artikel beschrijft de geschiedenis van de Neerse zusters van 1877 tot 1940.

Op 12 maart 2002 was het 125 jaar geleden dat vier zusters naar Neer kwamen op een boerenhuifkar.
Het feit dat de zusters zich in Neer vestigden, had een grote positieve invloed op de Neerse samenleving.
Dit verhaal is een beschrijving hoe de zusters zelf hun aanwezigheid in Neer hebben beleefd en zoals die door anonieme zusters-kroniekschrijfsters is opgetekend.
De koosterkroniek beschrijft, zoals de naam al zegt, veelal het kloosterleven en minder de gebeurtenissen bij de meisjesschool.

Op 3 november 1843 werd door de toen 29-jarige priester Eduard Michelis (voorheen secretaris van de aartsbisschop van Keulen) de Duitse orde "Die Genossenschaft der Schwestern von der Göttlichen Vorsehung" gesticht.
Deze orde had zich ten doel gesteld: het opvangen, verzorgen en opvoeden van arme weesmeisjes.

In Steyl (bij Tegelen) ontstond een ware concentratie van Duitse kloosters. Zo ook de zusters van de Goddelijke Voorzienigheid, de Nederlandse benaming van de orde. Zij vestigden zich op 10 februari 1876 in Blerick.
In 1928 beheerden de (622) zusters in Nederland in totaal 29 kloosters, scholen, zieken- en verzorgingshuizen.

foto:
Pater Eduard Michelis (uit het boek van zuster Petra Nettelbusch: "Die Genossenschaft der Schwestern von der Göttlichen Vorzehung zu Münster in Westfalen", Münster 1928).
(opm.: Dit boek is aanwezig in de bibliotheek van de heemkundevereniging.

Op 12 maart 1877 vestigen zich de eerste vier zusters zich in Neer in de Engelmanstraat.
Daar werd enkele weken later de eerste "bewaarschool" geopend.
De eerste jaren bleken erg moeilijk te zijn voor de zusters; ze hadden het "krap"; echter Pastoor Kanters en enkele "sponsorfamilies" kwamen de zusters te hulp.

foto: Het huis van Snieder-Frits rond 1920, zoals de zusters het waarschijnlijk verlaten hebben.

Na bijna 35 jaar werd het huis aan de Engelmanstraat te klein en ging men uitzien naar een ruimere behuizing, waarin school en klooster duidelijk gescheiden zouden zijn.

Op 29 september 1911 verhuisden de zusters naar het nieuwe klooster.
Pastoor Litjens zegende het nieuwe gebouw in op 2 oktober. Nog dezelfde dag begonnend de zusters met het onderwijs op de 3-klassige school.
De eerste onderwijzeressen werden aangesteld en het aantal meisjes-leerlingen steeg in januari 1912 naar ongeveer 120.
Het klooster was naast onderwijsinstituut ook een verzorgingshuis voor langdurige zieken; je kunt zeggen dat het klooster een vroege voorloper van de latere bejaarden- en zorgcentra was.
Een leuk verhaal in dit artikel gaat over de aanschaf van nieuwe banken. De Neerse firma Gebr. Naus mocht tenslotte zes banken leveren.

In deze uitgave zijn woorden in het Neerse dialect opgenomen, die betrekking hebben op beroepen of ambachten.

We willen van deze gelegenheid gebruik maken om lezers en geïnteresseerden te vragen eventuele andere schrijfwijze of betekenis van woorden aan onze redactie door te geven (via de pagina "reactie").

Op 16 mei 1920 overleed door een noodlottig ongeval onder de schietboom aan de Witte Kapel Leonardus van Roij.
Bij het neerlaten van de boom brak deze doormidden en trof Naad dodelijk.
Hij werd slechts 49 jaar. Hij liet zijn vrouw Miena achter met vier jonge kinderen.
Naad van Roij had een boerderij op Brumhold, nu Sterrebosweg 13.
De oudste zoon, Johannes Mathis (Sjang van Spools-Miena), heeft nog tot zijn dood in 1989 samen met zijn vrouw Greet op dat adres gewoond.
De naam "Spools" komt van "spoelenmaker" af; men vermoedt dat alle dragers van de bijnaam "Spools" afstammelingen van deze spoelenmaker zijn.

In dit artikel wordt de aandacht gevestigd op het bevolkingsregister.
Het bevolkingsregister plaats de persoon in het gezin en geeft verdere veranderingen aan in de levensloop, zoals verandering van gezinssamenstelling, woonsituatie, beroep enz.
De start van het bevolkingsregister was op 1 januari 1850.
Bij de eerste bevolingsregisters werden, behalve de gezinsleden, ook de inwonende knechten en dienstbodes opgenomen.