"Oos Naer 5" (jaargang 2, nr. 5, september 2000)

De voorkant van deze vijfde uitgave laat een foto zien van van de voormalige Maria-Magdalena-kapel, die te vinden was in de buurtschap Brumholt.

Algemeen

De redactie heeft op veler verzoek besloten om de uitgaven van het heemkundeblad te gaan doornummeren. Zo krijgen de nummers van 1999 (september en december) de nummers 1 en 2; de reeds uitgegeven nummers in 2000 (maart en juni) krijgen dan 3 en 4.
Naast de rubrieken "Neer in het jaar 1900", "Naers", "Een eeuw geleden geboren", "Kruisen en kapellen", "Neerse testamenten", "Familiegeschiedenis" zijn er weer interessante andere artikelen, die het lezen ervan de moeite waard maken.
Er is een  vervolgartikel over de opstand van Neer in de jaren 1616-1620; het conflict van Pastoor Kanters dat hij had met het gemeenstebestuur en de start van twee nieuwe rubrieken, te weten: "Reacties van lezers" en "Bidprentjes".
De werkgroep reportages (afdeling "fotografie") vraagt om medewerking voor haar activiteiten.
Het is prettig om te weten, dat lezers van ons heemkundeblad de redactie attent maken op eventuele onjuiste gegevens of ons met aanvullende informatie op artikelen op de hoogte houden.
Op deze website-pagina kunt u weer korte inhouden van bovengenoemde zaken terugvinden, vaak met foto's, die ook in het boekje zijn opgenomen.

"Neer in het jaar 1900 (deel 3)" (Tjeu Hermans)

In dit laatste artikel gaat het over winkels, bedrijven, café's en fabrieken in Neer rond het jaar 1900. Neer telde toen zo'n 1627 inwoners.
Over deze niet-agrarische bedrijvigheid was weinig informatie voor handen. Zo moest de redactie enkele andere bronnen in de gemeentelijke archieven aanboren, zoals patentregisters, archieven van de K.v.K. te Roermond en Maastricht, maar ook een genealogische database om een overzicht te kunnen geven.
Het artikel geeft een keurig overzicht van alle fabrieken met het aantal personeel. Tevens is er een overzicht te vinden van werkgevers en werknemers in de nijverheid in die tijd.
Er zijn ook namen bij van mensen, die meerdere beroepen hadden en ook zodoende vaker in dat overzicht te vinden zijn.
Als conclusie stelt de samensteller van het artikel met enige voorzichtigheid, dat ongeveer 20% van de "kostwinnaars" werkzaam was in de nijverheid, ongeveer 75% in de landbouw en circa 5% daarbuiten. Neer was dus in 1900 een overwegend agrarisch dorp.


Kasteel Ghoor (op de grens tussen Neer en Haelen)

Op kasteel Ghoor werden opstandige vergaderingen gehouden.
Een viertal mensen, die zich daar hadden teruggetrokken, werden gearresteerd.
De drossaart (ambtenaar, die criminele zaken opspoort en doet vervolgen) vermoedde, dat Ghoor daar een actieve rol in speelde.

Kasteel Exaten te Horn

Op het Kasteel Exaten te Horn werden verschillende Neerse mannen gevangen gehouden. Zij werden beschouwd als opstandelingen.
Zij zouden vrij kunnen komen, als ze de boeten betaalden. Dat gebeurde nooit en enkele keren probeerden zij zelfs te vluchten.
Tenslotte mocht tegen een betaling van een borgtocht van 2000 gulden de Neerse mannen vrijgelaten worden.

Kasteel Aldenghoor (Haelen)

De drossaart, die op Aldenghoor woonde, voelde zich bedreigd door de Neerse mensen.
Neer had bij de regering in Luik alle krediet verloren, omdat ze een onwettig bestuur had en omdat de inwoners zich zo opstandig gedroegen.

Het zou voor sommige burgers van Neer toch nog minder goed aflopen. In de volgende uitgave van ons heemkundeblad zult u dat kunnen vernemen.

"Naers (4)" (redactie)

In de vorige uitgave hebben we al benamingen gegeven van zowel vrouwelijke als mannelijke personen.

In deze uitgave komen veel benamingen voor, die zowel op mannen als vrouwen betrekking kunnen hebben.
Ook nu weer vraagt de redactie om te reageren op dit artikel, gelet op de schrijfwijze én betekenis van de woorden.
Uit de lijst, die maar liefst uit drie volle pagina's bestaat, blijkt nog eens des te meer hoeveel woorden er zijn, die veelal op het uiterlijk slaan.

"Pastoor Kanters in conflict met het gemeentebestuur" (Jos Geraets)

Pastoor Kanters, die in 1814 te Ohé en Laak werd geboren, werd in 1859 tot Pastoor te Neer benoemd. Hij werd meteen lid van het kerkbestuur en lid van het burgelijk armbestuur van Neer.
Hij was iemand die van regels hield en daar grote waarde aan hechtte. Zo stelde hij in 1861 een uitgebreid reglement samen voor verpachting van het oksaal in de kerk. In 1880 stelde hij uitvoerige regels op, waaraan de koster zich moest houden.
De Neerse mensen waren hier niet gelukkig mee; het leverde wrevel op.
Dat bleek al snel, toen er een stemming was voor een nieuw lid van het burgelijk armbestuur. De Pastoor werd niet meer gekozen. Bij een nieuwe verkiezing werd hij nipt gekozen, maar hij liet blijken zeer kwaad te zijn over de gang van zaken. Zijn boosheid richtte zich op de gemeenteraadsleden. Hij dreigde met ontslag, maar kwam terug onder bepaalde voorwaarden.
Toch ging alles mis. Zelfs het gemeenstebestuur kwam in de problemen.
In 1872 was het burgerlijk armbestuur weer compleet, maar Pastoor Kanters hield zich tot zijn dood in 1888 hiervan afzijdig.

"Een eeuw geleden geboren" (Tjeu Hermans)

Voor de wat oudere Neerse mensen is "Nelke vanne Begiene" een zeer bekend en zeer geliefd persoon geweest.
Zij werd in 1900 geboren op Brumholt en kwam uit een groot gezin. Haar ouders stierven vrij vroeg en de kinderen werden de eerste jaren door familie opgenomen.
Nelke kwam als zuster "Valentini" in het klooster terecht, maar ze verbleef er maar een paar jaar.
Ze werd hulp in de huishouding, tuinierster en veeverzorgster bij de zusters in het klooster te Neer.
Nelke blijft in herinnering als een weliswaar onrustig type, maar toch vooral als een vriendelijke en goedgemutste vrouw.
Zij overleed in 1962.

"Kruisen en kapellen in Neer (5)" (Tjeu Scheepers)

Deze keer staat het kapelletje van Maria Magdalena (Rieterweg-Brumholt) in de belangstelling.
De geschiedenis van het ontstaan van dit kapelletje wordt in dit artikel verteld.
Deze kapel werd in 1965 in verband met de ruilverkaveling afgebroken.
In 1987 werd door de buurt in eigen beheer een geheel nieuwe kapel ontworpen en gebouwd.
In de volsmond spreekt men zelfs van "De kathedraal van Brumholt".

Dit kruis is omsteeks 1905 door de buurt geplaatst.
Door een wegomlegging is het kruis een eindje verplaatst. In 1983 heeft de buurt Brumholt het kruishout vernieuwd.

"Neerse testamenten" (deel 5: Jos Silvrants)

Deze keer gaat het om een testament van Dirick Peeters (1710-1759).
Daarin wordt beschreven wat hij zijn twee zonen nalaat en wat hij de bisschopskerk in Luik aan geldelijke middelen schonk.

"Familiegeschiedenis of: op zoek naar je familie" (deel 4: werkgroep genealogie)

Om de mensen te helpen bij het zoeken van genealogische gegevens zijn deze artikelen opgenomen.
Deze keer gaat het om de registers van huwelijken en echtscheidingen. Daarin zijn de huwelijks- en echtscheidingsakten opgenomen.
Zo is de eerste huwelijksakte in Neer in 1801 opgemaakt.
Uit die huwelijksakten kan men veel informatie halen, die voor genealogen zeer waardevol kunnen zijn.
De invoer van de burgerlijke stand startte in 1798 door invloed van de Franse Republiek. In Neer werden in eerste instantie alleen geboorte- en overlijdensaktes opgemaakt.
De huwelijksbijlagen (stukken, die de ambtenaar van de burgerlijke stand voor de huwelijksvoltrekking van het bruidspaar ontving) zijn in 1900 vervangen door het trouwboekje.

"Bidprentjes: bidprentje van Maria Christina Geenen" (werkgroep bidprentjes: Piet Timmermans)

De werkgroep "bidprentjes" wil geregeld in het blad aandacht schenken aan bidprentjes uit de verzamelde collectie. Enkele leden zijn al maanden bezig met het in kaart brengen van deze prentjes door middel van inscannen en verwerken van de gegevens.

Deze keer wordt even stilgestaan bij het bidprentje van Maria Christina Geenen, dochter van Willem Geenen (oprichter van bierbrouwerij De Lindeboom).

Werkgroep reportages (afdeling "fotografie")

De werkgroep reportages, waaronder fotografie valt, probeert een start te maken door een oproep aan mensen om beeldmateriaal ter beschikking te stellen.
Vooral zaken, die in dit jaar 2000 gespeeld hebben en nog gaan spelen, wil men vastleggen in een nog aan te leggen archief.
Ook foto's en beeldmateriaal van voorgaande jaren of zelfs uit een langere verleden zijn welkom.
Voor het zoeken van contact met deze werkgroep en het nogmaals bekijken van de reeds geplaatste oproep in "Ons Eigen Nieuws" en "Leudalnieuws" verwijzen we naar de webpagina "Actueel nieuws".