We kunnen het ons haast niet meer voorstellen, maar de boerenbevolking in Midden-Limburg moest in de zeventiende eeuw vaak vrezen voor de veiligheid. Terwijl Holland zijn Gouden Eeuw had, werd hier de bevolking regelmatig bedreigd door plunderende soldaten. Als de nood erg hoog was zocht de bevolking haar heil achter de wallen van een schans die ze zelf, of hun voorouders, gemaakt hadden. 

Over het onderwerp Boerenschansen geeft Jos Wassink op woensdag 19 september om 20.00 uur een presentatie in Neer.

Samen met Wiel Nouwen schreef hij het boek: Boerenschansen. Verscholen voor Staatsen en Spanjaarden.

Jos Wassink was tot december 2008 gemeentearchivaris van Weert, jarenlang secretaris van de Weerter historische vereniging De Aldenborgh en schreef een proefschrift over het lokale bestuur en rechtspraak in de periode 1568-1795. Hij kreeg meer interesse in landschapsgeschiedenis en werd cultuurhistoricus bij Landschap Erfgoed Utrecht. De laatste jaren voor zijn pensioen hield hij zich als consulent bij het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed bezig met tradities en immaterieel erfgoed.

In de presentatie wordt uitgelegd hoe boerenschansen en met name de schans van Neer ontstonden. De meeste schansen dateren uit de eerste helft van de zeventiende eeuw. Ze werden aangelegd door de boerenbevolking die er met haar goederen beschutting wilde zoeken als er plunderende soldaten in aantocht waren. Schansen liggen in gebieden waar in de zestiende en zeventiende eeuw, tijdens de Tachtigjarige Oorlog en latere oorlogen, veel soldaten en bendes doortrokken. Schansen kwamen voor in beide Limburgen. Nu zijn er nog slechts hier en daar restanten van schansen in het landschap terug te vinden.

De militaire en politiek situatie wordt eerst uit de doeken gedaan. Daarbij wordt vooral gekeken naar de strijd die zich heeft afgespeeld op het breukvlak tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Centraal staat daarbij de regio Midden-Limburg. In deze streek werden veel schansen aangelegd.

Verteld wordt hoe de schansen in oorlogstijdstijd werden gebruikt. Ook wordt er aandacht besteed aan hergebruik van de schansen, nadat ze hun defensieve functie in de achttiende eeuw hadden verloren.

Tenslotte zal er gekeken worden naar het in stand houden en reconstrueren van de boerenschansen. Daarbij worden vergelijkingen getrokken tussen verschillenden projecten zoals de schans van Neer, de Rooyse schans bij Venray, de Ellerschans en schansen bij Weert. De spreker pleit ervoor dat wij, die ons haast geen voorstelling meer kunnen maken van de ellendige omstandigheden waarin onze voorouders enkele eeuwen geleden verkeerden, boerenschansen zichtbaar houden, ook voor de komende generaties.

Excursie en toelichting "Sjans van Naer"

In Neer zijn een aantal verenigingen enthousiast aan het werk om te komen tot de herinrichting van “de Sjans van Naer”. Het sluit daarom goed aan bij de lezing van Jos Wassink om vooraf ter plekke te gaan kijken en uitleg te krijgen over de plannen met dit cultureel erfgoed dat hier nog steeds duidelijk waarneembaar is in het landschap!

Vertrek om 18.45 uur vanaf de Haammaeker naar de Schans op woensdag 19 september 2018.