Op woensdag 19 maart 2014 is 'Oos Naer', nr.59 uitgekomen.
Op de voorkant van deze uitgave nr.59 staat een foto van de 'Hammermolen' in Neer.

In deze uitgave staan naast de bekende artikelen, zoals 'Wie weet...', '100 jaar geleden', 'Neer, vroeger en nu', '40 jaar geleden...lang geleden (werkgroep 'Krantenknipsels') twee nieuwe series, die de komende uitgaves te lezen zijn. De heemkundevereniging heeft de beschikking gekregen over een aantal artikeltjes. De eerste nieuwe serie van wijlen Sjeng Emonts, gepubliceerd in de Maas- en Roerbode en zijn korte stukjes met een 'wetenswaardigheid' over Neer. De tweede nieuwe serie gaat oveer de Neerse tuinbouwvereniging en is geschreven door Egbert Hanssen. Bij het artikel staat een korte inleiding.

Het boekje "280 Neerenaren", dat in Neer huis-aan huis verspreid werd, is niet alleen goed ontvangen maar ook goed gelezen, gezien de diverse reacties. Daar willen we hier even nader op in gaan. Een lezer reageerde naar de redactie n.a.v. van de foto in het boekje '280 Neerenaren'. De persoon met nummer 197 op blz.23 in het boekje was onbekend. Volgens de reactie zou het pater Père Tim wel eens kunnen zijn. Thea Timmermans, zus van Piet en nicht van Père Tim, was het hier helemaal niet mee eens. Père Tim bracht sinds zijn priesterstudie zijn hele leven lang door in het buitenland Lier, Leuven, Rome, Monaco en Nancy). Maar was hij misschien in 1936 even met vakantie of familiebezoek in Neer? De foto op de kaft van het boekje '280 Neerenaren' is gemaakt op woensdag 25 maart 1936, een doordeweekse dag. Dat hield in, dat mensen die buitendorps in loondienst waren, geen vrij namen; deels omdat ze dat gewoon niet van hun baas kregen en als ze wél vrij kregen, ze op zaterdag een dag minder loon in hun loonzakje zouden vinden.

Neer vroeger ...

Deze foto is gemaakt in 1978 in de Kwir in de nabijheid van het huidige pand Kwir 9. Dit gedeelte van de Kwir was vroeger een smal paadje; later een wandel- en fietspad zonder woonhuizen. Aan de rechterkant stroomt de 'Kwir', Kwirluip, Keizersloop of kortweg de 'Keizer' (afgeleid van het klooster Keizerbosch) en ook 'Hemelrijkskeizerboschloop' (afgeleid van het klooster en het bosje waar de beek doorheen stroomt).

En nu...

Deze foto is gemaakt in januari 2014.
Dit gedeelte van de Kwir is in 1991 verhard. Beginjaren '90 werden de twee panden aan de linkerkant (Kwir 9 en 11) gebouwd. Bij een klein grasveld (rechts) kunnen we de Kwir vervolgen door naar rechts af te slaan richting Engelmanstraat.
Aan dit gedeelte zijn beginjaren '90 aan de linkerkant eengezinswoningen gebouwd.
Rechts is een kleine wei met enkele dieren zoals een paard, geiten en kippen.

De artikelenserie '100 jaar geleden' is samengesteld uit beschrijvingen van gebeurtenissen die honderd jaar geleden in Neer hebben plaatsgevonden. Soms wordt door middel van de letters 'VNH' verwezen naar een adres in het boek "Van Naer Haer". In 1914 brak de 'Eerste Wereldoorlog' (1914-1918) uit, die aan het neutrale Nederland is voorbijgegaan. Toch had de oorlog voor de Nederlandse samenleving belangrijke gevolgen. In de aflevering aandacht voor het uitbreken van de oorlog en enkele consequenties ervan voor de Neerenaren. Op 31 juli 1914 oordeelde de Nederlandse regering dat een oorlog tussen Duitsland en Rusland spoedig zou uitbreken en besloot tot mobilisatie van de grens- en kustbewaking. Op 3 augustus maakten de kranten bekend dat burgers voor de duur van de mobilisatie als vrijwilliger onder de wapenen konden komen. Uit Neer waren daar ook een aantal mannen voor opgeroepen.Tijdens de eerste oorlogsmaanden paste het niet om kermissen en jaarmarkten te houden; deze gingen dan ook niet door (zie afbeelding hiernaast).

Naar aanleiding van bovenstaande foto uit nummer 56, blz.24 is navraag gedaan bij verschillende oud-leerlingen van de lagere meisjesschool die hier iets meer van zouden kunnen vertellen. Ze gaven aan hoe een en ander was georganiseerd. Omdat het al zo'n lange tijd geleden was, bleek het moeilijk om zo ver terug te gaan en nog te weten hoe het allemaal  verlopen was. De leraressen, vooral de zusters op de meisjesschool St. Jozef in Neer hadden Chinese kleding gemaakt. Als er een bruiloft in het dorp was, mochten twee meisjes, verkleed als Chineesje onder schooltijd een of meerdere liedjes gaan zingen of een versje opzeggen. Dat was in de beginjaren '50. Na het zingen werd onder de aanwezigen een collecte gehouden, die bestemd was voor zusters en paters die naar de missie gingen.

Het was een initiatief van de zusters van het klooster. Zuster Emaculatat en Juf Tobben speelden hierbij een grote rol. De kinderen, meestal koppels van twee, gingen daarna weer terug naar school. Zo vormden Dorry Naus en Mariëlle van Melick een koppel en ook Mien Tobben met Mia Prinsen.Kindsheidoptochten werden in Limburg en Noord-Brabant al ruim voor de Tweede Wereldoorlog gehouden. Zelfs op andere plaatsen kwamen ze voor. Ze stonden onder meer in het teken van de missie. De optochten waren een middel om de bevolking kennis te laten maken met het leven in de missielanden en zo geld te verwerven voor het werk van de missionarissen en zusters. In Neer zijn er ook optochten geweest. Midden jaren '50 hebben kinderen door Neer gelopen, vertrekkende vanaf de meisjesschool via de Napoleonsweg, de vroegere KJV door het dorp, Steeg en weer via de Napoleonsweg terug naar de meisjesschool.Nadat de optochten stopten, werd in het KJV-gebouw fabcy fairs gehouden ook met het doel om zoveel mogelijk geld bij elkaar te brengen voor de paters en missiezusters, die uitgezonden werden.

De heemkundevereniging heeft de beschikking gekregen over een aantal artikeltjes, die wijlen Johannes Jacobus (Sjeng) Emonts in de Maas- en Roerbode heeft gepubliceerd. Het zijn korte stukjes met steeds een wetenswaardigheid over Neer.

Hoe een pastoor zijn kerkelijke registers liet "onderduiken"

Dit verhaaltje speelde zich af tijdens de Franse overheersing (eind 18e eeuw / begin 19e eeuw). De toenmalige administratie (bevolkingsregisters, inschrijvingsregisters voor de dienstplicht, burgerlijke stand) was niet op orde. De pastoors kregen de aanzegging alle doopregisters op het kantoorbureaux in te leveren onder het mom van 'wetenschappelijk cultuurbeschermend oogpunt, zo heette het. En daarom werden tevens de overlijdens- en huwelijkregisters bijgevoegd. Zo zag de toenmalige pastoor van Neer, Joh. Stiels, zich voor het moeilijke besluit geplaatst zijn dierbare archieven naar Heythuysen (hoofdplaats van het kantoor) te moeten brengen. Stiels wist, dat er op de pastoriekerk of sacristiezolder aan stukken lagen. Daar lagen onder veel stof en spinnewebben de 'kladregisters' van zijn vooranger Rob. Henr. Joris (in 1746 naar Neer gekomen), die bijgehouden waren en later in de eigenlijke registers overgenomen. De papieren waren aangetast door de 'tand des tijds' en knaagdieren. Deze papieren werden uiteindelijk naar Heythuysen gebracht. De Fransen waren echter niet tevreden. Op 19 augustus 1805 kwam maire M. Nijs bij de pastoor aankloppen om de 'oudere registers'. Hiervan bestonden geen 'kladjes'. Maire Nijs nam registers van 1663 tot 1746 mee. Waar deze papieren naar toe zijn gebracht, weten we niet. De rest werd in het Neers gemeentearchief teruggevonden. Vandaaruit zijn deze archiefstukken met de de zo beruchte 'kladblaadjes' op 10 januari 1927 naar de Rijksarchiefplaats overgebracht.

De artikelenreeks 'Tuinbouwvereniging 1912-1992' geeft op een luchtige manier in chronologische volgorde een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen betreffende de Coöperatieve Groente- en fruittelersvereniging Neer B.A. De teksten en foto's zijn overgenomen uit het boekje dat in februari 1992 door Egbert Hanssen is samengesteld bij het 80-jarig jubileum van de vereniging. Zijn gegevensbronnen bestonden onder meer uit het boek 'En de boer, hij gardeniert voort' (over de 75-jarige geschiedenis van de CVV-veiling), de notulen van de algemene leden- en bestuursvergaderingen en de verkregen informatie bij gesprekken met vele (oud-)leden van de vereniging. De inhoud van het jubileumboekje wordt over een aantal artikelen in 'Oos Naer' verdeeld. De opmaak is daarbij aangepast aan de voor 'Oos Naer' gebruikelijke lay-out. Soms wordt bij vermelde personen verwezen naar een adres in het boek "Van Naer Haer" door middel van de letters VNH en het huisnummer.In deze eerste aflevering aandacht voor de oprichting en de beginjaren van de tuinbouwvereniging tot en met het einde van de Eerste Wereldoorlog.

Op 30 mei 1912 wordt in Neer de Tuinbouwvereniging 'Neer vooruit' opgericht.Er werd een bestuur gekozen onder voorzitterschap van de toen 59-jarige Jan Mathijs Breukers, hoofd van de lagere school in Neer. Hij was de geestelijke vader van de Neerse tuinbouwvereniging. Het bestuur bestond verder uit: Petrus Johannes (Hannes) Derikx (Waije), (ondervoorzitter), Antoon Naus (Andriese Täön) (Napoleonsweg, Willem aan den Boom (Nieëse Wöllem - zie VNH 58) (Vlaas) en Segraad Hermans, secretaris (Napoleonsweg). De Nederlandse landbouw had in de beginjaren van de 20ste eeuw nog geen grote naam. De V.S. en Canada waren grote graanproducenten, die veel graan goedkoop konden uitvoeren naar Europa. De boeren in Europa konden daar niet tegen opboksen. Er ontstond een ernstige landbouwcrisis. Toch kwam een omwenteling. Door een omschakeling binnen de landbouw kwamen de tuinbouw en zuivel sterk op. De export hiervan nam sterk toe.Door de toename van de bevolking o.a. in Duitsland werd een groter afzetgebied gevonden. Met het verbouwen van o.a. augurken en bonen (ook in Neer) werd deze regio een van de belangrijkste producenten hiervan. Er werden veilingverenigingen opgericht in Venlo; ook in Roermond werd op 12 januari 1912 de CRV (Coöperatieve Roermondse fruit-, groenten- en aardappelveiling) opgericht. Heel belangrijk was het vervoer van de producten. In 1913 was er een goede omzet en zorg voor kwaliteit. Vanwege de forse aanvoer in het eerste jaar deed het bestuur op 28 januari 1913 een bestelling bij Graad Simons (zie VNH 318) voor het leveren van komkommermanden voor 28 cent per stuk. Controle op de kwaliteit zou streng blijven. Hierdoor werden keurmeesters aangesteld.Om de teelttechnische vakkennis van de Neerse tuinders op te vijzelen werden boeken over groenteteelt besteld en ter lezing aan de leden verstrekt. Het uitbreken van de eerste wereldoorlog had grote gevolgen. De grens met Duitsland ging dicht. De handel lag op zijn gat. Om de neutraliteit van Nederland te waarborgen moesten de exportproducten gelijkelijk over de oorlogvoerende landen worden verdeeld. In 1915 richtten de boerentuinders de CVV op (Coöperatieve Veilings-Vereniging, waar de afdeling Neer in 1970 ook lid van werd.Tijdens de oorlogsjaren 1914-1918 met veel onzekerheden waren tuinders niet tevreden. Men probeerde de veilplicht te ontduiken om aan andere kooplieden te kunnen verkopen. Al met al een 'onrustige' tijd.

In deel 4.6 hebben we kunnen lezen dat zowel Cornelia als Ties nog leningen hebben openstaan. Na verkoop van onroerende goederen en verkoop van zijn inboedel heeft Matthis voldoende contanten voor de volgende stap in zijn leven. Op 10 juni 1868 trouwen Cornelia de Raet en Mathijs van Roij. Gelijk na het huwelijk wordt overgegaan tot de orde van de dag Het bedrijf moet gerund, de veldgewassen en bomen verkocht en de grond verpacht worden. Er moet geld binnen komen; op Hanssum worden op stam staande veldvruchten en gras verkocht en openbare verpachting van onroerende goederen in de gemeente Neer. Op 6 januari 1861 was door het kerkbestuur een reglement opgesteld betreffende de verpachting van de plaatsen in de kerkbanken; de kerkbanken vanaf het priesterkoor bezien rechts waren uitsluitend bestemd voor de vrouwen en links voor de mannen. Mathis van Roij dacht privileges te kunnen ontlenen aan het huwelijk met Cornelia door plaats te nemen aan de zijde van zijn vrouw. Zelfs de bisschop bemoeide zich hiermee. Uiteindelijk werd het Mathis niet toegestaan. Uit het testament van Cornelia de Raet blijkt, dat bij haar overlijden het vruchtgebruik van de onroerende goederen aan Matthis wordt overgedragen.Matthis laat beschrijven, dat Cornelia zijn enige en 'universele' erfgename is. Zou Cornelia vóór Matthis overlijden, dan zou zijn zwager Cesar Constantin Josef deRaet van der Voort erfgenaam zijn. Bij diens overlijden zouden de kinderen van Cesar de erfgenamen zijn. De inkomsten van Ties zijn onvoldoende en geregeld vinden er openbare verkopen plaats. Tevens wordt de boerderij te huur aangeboden.

De boerderij wordt te huur aangeboden. Ties slaagde er niet in om de boerderij te verpachten.De inkomsten blijven onvoldoende. Uiteindelijk wordt er een pachter voor slechts drie jaar gevonden. Cornelia overlijdt op 15 juli 1874. Op 15 juli 1874 doen de pachter van de kloosterboerderij Johannes Willems en de pachter van Keizerboshof Theodorus van Roij aangifte van het overlijden van Cornelia. Hiermee komt een einde aan de bewoning van Keizerbosch door de familie De Raet van der Voort. Cornelia bleek al langere tijd ziek te zijn. Deze ziekte zal waarschijnlijk de oorzaak te zijn geweest van de behoefte aan geld en de opeenhoping van schuldbekentenissen. Uiteindelijk leidde dit tot de verkoop van zowel Keizerbos als de onroerende goederen van Ties. In een laatste poging probeert hij de woning nog te verhuren. Op 8 augustus 1876 worden alle roerende goederen van Cornelia en Ties in het openbaar verkocht. Ties herziet zijn testament.In 'Oos Naer', nr.60 (juni 2014) komen de nieuwe eigenaren aan bod, die op 29 mei 1877 op Keizerbosch arriveren.

De laatste jaren is er veel ten goede veranderd: de kanalasitie van de Neerbeek is ongedaan gemaakt en de beek meandert weer. Wilt u meer weten over de 'Friedese molen", klik dan 'hier'!